Rozwój sztucznej inteligencji to niezwykle dynamiczny proces, który stawia przed społeczeństwem i prawodawcami wiele wyzwań. Nadążanie za zawrotnym tempem postępu technologicznego jest wyjątkowo trudne. Czy regulacje prawne w Polsce i na świecie są w stanie nadążyć za rozwojem sztucznej inteligencji?
Wyzwania stojące przed prawodawstwem krajowym i międzynarodowym
Sztuczna inteligencja niesie ze sobą zarówno niesamowite możliwości, jak i poważne zagrożenia. AI może naruszać bezpieczeństwo danych, narażać bezpieczeństwo publiczne, naruszać prawa obywateli, w tym prawo jednostek do prywatności, niekorzystnie wpływać na rynek pracy, naruszać prawa autorskie i wiele więcej. Dlatego ważne jest, aby uwzględnić te zagrożenia i podjąć odpowiednie działania, nie tylko na poziomie projektowania i implementacji systemów sztucznej inteligencji, ale i na poziomie regulacji prawnych.
Wprowadzenie odpowiednich przepisów w prawie krajowym oraz międzynarodowym może zapewnić etyczne wykorzystanie technologii. Dla minimalizowania ryzyka i maksymalizowania korzyści wynikających z rozwoju sztucznej inteligencji kluczowa jest transparentność, odpowiedzialność, równość oraz bezpieczeństwo danych.
Jak wiadomo, sztuczna inteligencja ma ogromny potencjał do wpływania na różne aspekty życia, w tym na edukację, handel czy zatrudnienie. Dlatego jednym z największych wyzwań dla prawodawstwa jest uwzględnienie wielu różnorodnych czynników i perspektyw. Prawo musi być także elastyczne, zdolne do adaptacji, tak aby dostosowywać się do nowych sposobów wykorzystania sztucznej inteligencji, które z pewnością pojawią się w niedalekiej przyszłości. Wyzwaniem jest też znalezienie równowagi pomiędzy promowaniem innowacji i rozwoju technologicznego, a zapewnieniem skutecznej ochrony praw człowieka i interesów społeczeństwa.
Sztuczna inteligencja w prawie unijnym
Wiele państw aktywnie pracuje nad tworzeniem i dostosowaniem regulacji dotyczących sztucznej inteligencji. Jednak takie projekty wzbudzają sporo wątpliwości i kontrowersji, dlatego jak dotąd tylko nieliczne kraje na świecie wprowadziły konkretne przepisy prawa w tym zakresie, choć nadal nie są to kompleksowe rozwiązania.
Nad wprowadzeniem regulacji w zakresie sztucznej inteligencji, które mają na celu ochronę praw jednostek i zapewnienie etycznego wykorzystania tej technologii, pracuje też Unia Europejska. W czerwcu pisaliśmy o projekcie AI Act.
Trwają pracę nad projektem dyrektywy w sprawie odpowiedzialności za sztuczną inteligencję, a także rozporządzenia w sprawie sztucznej inteligencji. Tzw. akt o sztucznej inteligencji ma zakazać najbardziej ryzykownych zastosowań AI, wprowadzać kontrolę nad systemami sztucznej inteligencji niosącymi największe ryzyko, jak również chronić osoby dotknięte decyzjami wydanymi z pomocą SI. Aktualnym celem Unii Europejskiej jest osiągnięcie porozumienia z państwami członkowskimi w sprawie nowych przepisów do końca bieżącego roku. W lipcu odbyły się kolejne konsultacje i rozmowy pomiędzy Parlamentem Europejskim, Radą oraz Komisją Europejską i dyskutowano o poprawkach. A jak to wygląda w Polsce?
Obecnie ustawodawcy czekają na ostateczne rezultaty prac Unii Europejskiej. Jeśli jednak UE uda się osiągnąć porozumienie, to obywatele Polski będą chronieni przed zagrożeniami niesionymi przez AI.
Sztuczna inteligencja w prawie a giganci technologiczni
Wprowadzenie przepisów regulujących ważne kwestie związane ze sztuczną inteligencją jest godne pochwały. Jednak jak wskazują giganci technologiczni wprowadzający rozwiązania bazujące na AI, regulacje prawne mogą znacznie ograniczyć zarówno twórców, jak i użytkowników tej technologii. Przykładowo sztuczna inteligencja w prawie unijnym będzie miała ograniczenia dla takich rozwiązań jak Chat GPT i inne systemy generatywne, na przykład poprzez wymóg dostosowania systemu, tak aby nie publikował treści nielegalnych, dokumentował przypadki użycia utworów objętych prawami autorskimi, jak również informował użytkowników o tym, że treści zostały stworzone przez sztuczną inteligencję. Wszystko to utrudni tworzenie i funkcjonowanie nowoczesnych systemów, oczywiście o ile obecne zapisy zostaną przyjęte w obecnym kształcie.