Polska chce być sercem AI w Europie – Baltic AI GigaFactory coraz bliżej realizacji

Polska wraz z państwami bałtyckimi oraz konsorcjum instytucji naukowych i prywatnych inwestorów planuje wybudowanie Baltic AI GigaFactory. To jedna z czterech planowanych unijnych megainwestycji w infrastrukturę sztucznej inteligencji.

AI na miarę regionu. Polska z nowym ambitnym celem

20 czerwca 2025 roku Polska, razem z Estonią, Litwą i Łotwą, złożyła oficjalny wniosek do Komisji Europejskiej w ramach unijnego programu InvestAI. Celem jest utworzenie Baltic AI GigaFactory, czyli zaawansowanego centrum obliczeniowego AI, które miałoby powstać w Polsce i służyć jako technologiczne zaplecze rozwoju sztucznej inteligencji dla całego regionu Europy Środkowo-Wschodniej.

Projekt ma strategiczne znaczenie – zarówno dla suwerenności cyfrowej, jak i konkurencyjności europejskiego rynku AI względem USA i Chin. Jego realizacja stanowiłaby milowy krok w budowie nowej mapy geopolitycznej sztucznej inteligencji w UE.

– Stworzenie Baltic AI GigaFactory zapewni światowej klasy infrastrukturę obliczeniową dla badaczy, przedsiębiorców, przemysłu i obywateli z całego regionu. GigaFactory będzie ściśle współpracować z krajowymi ośrodkami AI w Tallinie, Rydze, Wilnie, Krakowie, Poznaniu, Gdańsku, Wrocławiu i Warszawie, tworząc połączony i skalowalny ekosystem innowacji. Nasza propozycja jest otwarta na kolejnych partnerów – zarówno kraje członkowskie, jak i podmioty komercyjne – mówi Dariusz Standerski, wiceminister cyfryzacji.

Baltic AI GigaFactory – czym konkretnie jest ta inwestycja?

Zgodnie z dokumentacją Baltic AI GigaFactory będzie zlokalizowana na terenie Polski – maksymalnie w dwóch lokalizacjach. Mają one zapewnić infrastrukturę chłodzenia i zasilania klasy przemysłowej, niskie opóźnienia sieciowe i wysoką dostępność danych. Gigafabryka powinna mieć również dostęp w 100% zielonej energii.

Obiekt będzie dostosowany do trenowania i wdrażania bardzo dużych modeli AI, obsługujących zarówno zastosowania komercyjne (m.in. e-commerce, fintech, medtech), jak i publiczne. W tym administrację, edukację i służbę zdrowia.

Przeczytaj także: Sztuczna inteligencja w budownictwie i przemyśle: czy polskie firmy zdążą wsiąść do odjeżdżającego pociągu innowacji?

Co zakłada projekt?

Baltic AI GigaFactory to coś więcej niż tylko serwerownia o gigantycznej mocy. Wśród strategicznych celów inwestycji znajdują się:

• rozwój lokalnych modeli językowych AI – PLLuM, Bielika czy łotweskiego Tilde,
• integracja generatywnej AI z narzędziami administracyjnymi i procesami urzędowymi – z myślą o cyfryzacji usług publicznych,
• udostępnienie infrastruktury AI dla startupów, naukowców i firm z regionu,
• zwiększenie adopcji AI w przemyśle, m.in. w logistyce, energetyce i sektorze zbrojeniowym.

Konsorcjum z gigantami rynku

Za projektem stoi szeroka współpraca publiczno-prywatna. Do konsorcjum dołączyły m.in.: Allegro, Beyond.pl, Cloudferro, Greenergy Data Centers, Orange Polska, Skeleton Technologies, Synerise czy Wirtualna Polska,

Z kolei po stronie naukowej i instytucjonalnej wsparcie deklarują Cyfronet AGH, PCSS, Instytut Badawczy IDEAS NCBR, NASK PIB, a także uczelnie i instytuty z Litwy, Łotwy i Estonii.

– Musimy działać jako jedna, zintegrowana przestrzeń – szybko, innowacyjnie i niezawodnie. W sektorach takich jak obronność, sztuczna inteligencja czy zielone technologie możemy – i musimy – rozwijać się razem, jeśli chcemy stać ramię w ramię na arenie geopolitycznej – komentuje Lukas Savickas, minister gospodarki Litwy.

Finansowanie: 3 miliardy euro, większość z sektora prywatnego

Całkowita wartość inwestycji to 3 miliardy euro, z czego 65% pokryje kapitał prywatny (fundusze VC, firmy technologiczne, inwestorzy instytucjonalni). Resztę stanowić mają środki publiczne i unijne, m.in. z programu InvestAI.

Projekt zaplanowano w etapach, co pozwoli na elastyczne dostosowywanie infrastruktury towarzyszącej, a jednocześnie ograniczyć ryzyko inwestycyjne. Według Ministerstwa Cyfryzacji model finansowy gwarantuje wysoką stopę zwrotu dla partnerów prywatnych, a projekt ma być w pełni opłacalny komercyjnie.

Przeczytaj także: PIAST AI – w Polsce powstanie fabryka AI za 400 mln euro

Baltic AI GigaFactory – kiedy?

Komisja Europejska rozpoczęła zbieranie wniosków w ramach InvestAI wiosną 2025 roku. Jesienią (wstępnie: październik) tego samego roku będzie ogłoszona decyzja o lokalizacji czterech gigafabryk AI w Europie. Polska – dzięki szybkiemu i profesjonalnemu przygotowaniu – ma dziś realną szansę na uzyskanie statusu gospodarza jednej z nich.

Baltic AI GigaFactory może stać się katalizatorem nowej ery w rozwoju sztucznej inteligencji w Europie Środkowo-Wschodniej. To także dowód, że Europa może budować własną, suwerenną infrastrukturę cyfrową na światowym poziomie.